Yag
Yag soğutma uygulamalarında kullanırken daha dikkatli olmak gerekir.
Bu tür bir yağları kullanırken mutlaka cinsi, özellikleri bilinmeli ve üretici firmanın talimatına uyulmalıdır.
Aksi takdirde kısa ve uzun vadede gelişebilecek birçok olumsuzluk yaşanabilir.
Mineral yağların kullanılmasında ise çoğu zaman akıcılık (viskozite) kararlılığı ve sıcaklık altında bozulmama özellikleri yeterli sayılabilir.
Ayrıca mineral yağların çoğunda katkı maddesi bulunmaz.
Halbuki sentetik yağlayıcıların hemen hemen hepsi birçok katkı maddesi konularak hazırlanır.
Değişik iki sentetik yağın birbirleriyle ya da soğutucu akışanla karıştırılması yağın bütün özelliklerini bozabilir.
Hatta aynı husus her yağının kullanılmasında uygulanmalı, genel kural olarak değişik cins yağlar birbirleriyle karıştırılmamalıdır.
Bir kompresöre yağ eklenmesi gerekiyorsa ve kompresörde mevcut yağın cinsi bilinmiyorsa kompresördeki yağın,
tamamı boşaltılıp temizlenmeli ve yeni yağ ile doldurulmalıdır. Temizleme uygun bir kimyasalla yapılmalıdır.
Soğutucular (çevreci soğutucular) ve soğutucu yağları (x)
Soğutucu | Mineral yağ | Alkil benzen | Polyol ester yağ | Kimyasal yapıları |
R-12 | X | X | X | CFC |
R-502 | X | X | X | CFC |
R-22 | X | X | X | HCFC |
R-401A** | | X | X | HCFC |
R-401B** | | X | X | HCFC |
R-402A** | | | X | HCFC |
R404A | | | X | HFC |
R-507 | | | X | HFC |
R-134a | | | X | HFC |
Yağlama Çeşitleri
Soğutma sistemlerinde kullanılan kompresörlerin yağlanmasında başlıca üç yöntem kullanılır :
- Çarpmalı yağlama : Bu sistem daha çok yüksek devirli, küçük güçlü; örneğin, hermetik tip ekovatlarda uygulanmaktadır. Küçük güçlü hermetik tip kompresörlerde; krank üzerinde bulunan helisel kanal yardımıyla yağ pistona kadar taşınır. Buradan aşağı dökülürken krankın çarpma hareketiyle bütün hareketli parçalar üzerinde gerçekleşmiş olur.
- Cebri yağlama (pompa kullanılarak yapılan yağlama) : Yüksek soğutma kapasitesine sahip açık tip kompresörlerin kullanıldığı sistemlerde, hareketini krank üzerinden alan bir yağ pompasıyla sistemin hareketli parçaları basınçlı olarak yağlanır. Kompresör karterinde belirli seviyede tutulan yağı buradan pompa ile emilir ve basınçlanarak sistemin yağlanması sağlanır.
- Elle yağ : Adi yağ yöntemi de denilen bu yağlama çeşidinde, yağın el ile sürülmesi, yağdanlıkların kullanılmasıyla makinelerin çeşitli kanallarına ve deliklere, gresörlüklere, gres nipellerine yağın basılması işlemidir.
Soğutma Sivilari
Takım tezgahlarında, kesici aletlerin parça üzerinden talaş kaldırmaları sırasında, aşırı ısınma meydana gelir.
Bu ısının kesici alet üzerinden soğurulması (emilmesi) gerekir.
Aksi takdirde oluşacak yüksek ısıda, kesici alet yanar ve işlenen parça da zarar görebilir.
Bunu önlemek amacıyla, talaş kaldırma noktasına, sürekli olarak belirli bir debide soğutma sıvısı akıtılır.
En çok kullanılan soğutma sıvısı bor yağıdır. Soğutma sıvılarını sağladığı faydalar;
- Sürtünmeyi azaltarak kesici aletin ömrünü uzatır.
- Yüzey kalitesini artırır.
- Kesme hızının artmasını sağlar.
Bor yağı : Madensel yağlara sabun, alkol veya amonyak karıştırılarak elde edilen yağlardır.
Takım tezgahlarında kesici aletlerin soğutulmasında kullanılır.